Cách xưng hô theo Hán - Việt

Cách xưng hô Hán - Việt sau đây là cách "mình" gọi và tự xưng đối với ông bà, cha mẹ, những người lớn trong gia tộc; cách "mình" gọi và tự xưng đối với vợ, con, anh, chị, em và cách "mình" gọi và tự xưng theo hoàn cảnh.

(Hình mang tính minh họa)

• Ông sơ, bà sơ: Cao tổ phụ, cao tổ mẫu.

• Chít: Huyền tôn.

• Ông cố, bà cố: Tằng tổ phụ, tằng tổ mẫu.

• Chắt: Tằng tôn.

• Ông nội, bà nội: Nội tổ phụ, nội tổ mẫu.

• Cháu nội: Nội tôn.

• Ông nội, bà nội chết rồi thì xưng: Nội tổ khảo, nội tổ tỷ.

• Cháu xưng là: Nội tôn.

• Con trai của Đích thê xưng là: Đích tử.

• Con trai lớn tuổi nhất xưng là: Trưởng tử.

• Con trai lớn tuổi nhất và là con trai của Đích thê xưng là: Đích trưởng tử.

• Cháu trai của Đích thê (tức các con trai của các Đích tử) xưng là: Đích tôn: (cháu nội).

• Cháu trai lớn tuổi nhất xưng là: Trưởng tôn: (cháu nội).

• Đích trưởng tử của Đích trưởng tử xưng là : Đích trưởng tôn: (cháu nội).

• Ông ngoại, bà ngoại: Ngoại tổ phụ, ngoại tổ mẫu: (cũng gọi là ngoại công, ngoại bà).

• Ông ngoại, bà ngoại chết rồi thì xưng: Ngoại tổ khảo, ngoại tổ tỷ.

• Cháu ngoại: Ngoại tôn.

• Ông nội vợ, bà nội vợ: Nhạc tổ phụ, nhạc tổ mẫu.

• Ông nội vợ, bà nội vợ chết rồi thì xưng: Nhạc tổ khảo, nhạc tổ tỷ.

• Cháu nội rể: Tôn nữ tế.

• Cha mẹ chết rồi thì xưng: Hiển khảo, hiển tỷ.

• Cha chết rồi thì con tự xưng là: Cô tử (con trai), cô nữ (con gái).

• Mẹ chết rồi thì con tự xưng là: Ai tử (con trai), ai nữ (con gái).

• Cha mẹ đều chết hết thì con tự xưng là: Cô ai tử, cô ai nữ.

• Cha ruột: Phụ thân.

• Cha ghẻ: Kế phụ.

• Cha nuôi: Dưỡng phụ.

• Cha đỡ đầu: Nghĩa phụ.

• Con trai lớn: Trưởng nam.

• Con gái lớn: Trưởng nữ.

• Con kế: Thứ nam, thứ nữ.

• Con út: Trai: Út nam. Gái: Út nữ.

• Con duy nhất, con một: Trai: Quý nam. Gái: Ái nữ.

• Mẹ ruột: Sinh mẫu, từ mẫu

• Mẹ ghẻ: Kế mẫu: Con của bà vợ nhỏ gọi vợ lớn của cha là Đích mẫu, mẫu thân

• Mẹ nuôi: Dưỡng mẫu.

• Mẹ có chồng khác: Giá mẫu.

• Má nhỏ, tức vợ bé của cha: Di nương.

• Mẹ bị cha từ bỏ: Xuất mẫu.

• Bà vú: Nhũ mẫu.

• Chú, bác vợ: Thúc nhạc, bá nhạc.

• Cháu rể: Điệt nữ tế.

• Chú, bác ruột: Thúc phụ, bá phụ.

• Vợ của chú : Thiếm, Thẩm.

• Cháu của chú và bác, tự xưng là nội điệt.

• Cha chồng: Công công.

• Mẹ chồng: Bà bà.

• Dâu lớn: Trưởng tức.

• Dâu thứ: Thứ tức.

• Dâu út: Quý tức.

• Cha vợ (sống): Nhạc phụ, (chết): Ngoại khảo.

• Mẹ vợ (sống): Nhạc mẫu, (chết): Ngoại tỷ.

• Rể: Tế.

• Chị, em gái của cha, ta gọi bằng cô: Thân cô, cô mẫu, cô cô

• Ta tự xưng là: Nội điệt, Nữ: Điệt nữ

• Chồng của cô: Dượng: Cô trượng, tôn trượng, cô phụ

• Chồng của dì: Dượng: Di trượng, biểu trượng.

• Cậu, mợ: Cựu phụ, cựu mẫu. Mợ còn gọi là: Câm.

• Còn ta tự xưng là: Sanh tôn.

• Cậu vợ: Cựu nhạc.

• Cháu rể: Sanh tế.

• Vợ: Chuyết kinh, vợ chết rồi: Tẩn.

• Ta tự xưng: Lương phu, Kiểu châm.

• Vợ bé: Thứ thê, trắc thất.

• Vợ lớn: Chánh thất.

• Vợ sau (vợ chết rồi cưới vợ khác): Kế thất.

• Anh ruột: Bào huynh.

• Em trai: Bào đệ, cũng gọi: Xá đệ.

• Em gái: Bào muội, cũng gọi: Xá muội

• Chị ruột: Bào tỷ.

• Anh rể: Tỷ trượng, Tỷ phu.

• Em rể: Muội trượng, muội phu còn gọi là: Khâm đệ.

• Chị dâu: Tợ phụ, Tẩu, hoặc tẩu tử.

• Em dâu: Đệ phụ, Đệ tức.

• Chị chồng: Đại cô.

• Em chồng: Tiểu cô.

• Anh chồng: Phu huynh: Đại bá.

• Em chồng: Phu đệ, Tiểu thúc.

• Chị vợ: Đại di.

• Em vợ (gái): Tiểu di tử, Thê muội.

• Anh vợ: Thê huynh: Đại cựu: Ngoại huynh.

• Em vợ (trai): Thê đệ, Tiểu cựu tử.

• Con gái đã có chồng: Giá nữ.

• Con gái chưa có chồng: Sương nữ.

• Cha ghẻ, con tự xưng: Chấp tử.

• Tớ trai: Nghĩa bộc.

• Tớ gái: Nghĩa nô, nô tì

• Cha chết trước, sau ông nội chết, tôn đích trưởng tử của đích trưởng tử đứng để tang, gọi là: Đích trưởng tôn thừa trọng.

• Cha và đích trưởng tôn chết trước, sau ông nội chết, tôn con của đích trưởng tử đứng để tang, gọi là: Đích tôn thừa trọng.

• Cha, mẹ chết chưa chôn: Cố phụ, cố mẫu;Đã chôn: Hiền khảo, hiển tỷ.

• Mới chết: Tử.

• Đã chôn: Vong.

• Anh em chú bác ruột với cha mình: Đường bá, đường thúc, đường cô, mình tự xưng là: Đường tôn.

• Anh em bạn với cha mình: Niên bá, quý thúc, lịnh cô. Mình là cháu, tự xưng là: Thiểm điệt, lịnh điệt.

• Chú, bác của cha mình, mình kêu: Tổ bá, tổ túc, tổ cô.

• Mình là cháu thì tự xưng là: Vân tôn

• Con riêng: Tư sinh tử

• Con rể: Hiền tế

• Theo vi.wiktionary.org