Chuyện về dòng họ lâu đời ở nước ta từng được vua Hùng trọng dụng

Xuyên suốt chiều dài lịch sử Việt Nam có rất nhiều dòng họ lớn và tồn tại từ lâu đời. Trong đó phải kể đến dòng họ Ma đã trải qua 79 đời và được xem là một trong những dòng họ lâu đời nhất Việt Nam.

Dòng họ có từ thời Hùng Vương

Báo Người Đưa Tin có viết, dòng họ Ma đã trải qua 79 đời và tộc trưởng gần nhất là ông Ma Ngọc Bảo (1937 - 2018) ở Việt Trì, Phú Thọ. Khi còn sống ông Bảo từng chia sẻ, cụ tổ của dòng họ là Ma Khê – con Hùng Nghị Vương thứ 3 năm 354 trước Công nguyên, thuộc đời Hùng Vương thứ 17.

Tộc trưởng Ma Ngọc Bảo (trái) và cụ Từ (phải) là người đang lưu giữ những tư liệu quý giá về dòng họ Ma. (Ảnh: Dân Trí) 

Ngọc phả của dòng họ Ma bản chữ quốc ngữ. (Ảnh: Họ Ma Ma Tộc)

Họ Ma là người dân tộc Tày, định cư chủ yếu ở vùng núi Đọi, ven sông Thao, nay thuộc đất Cẩm Khê, Phú Thọ. Cụ tổ Ma Khê tài đức song toàn, từng giúp vua Hùng đời thứ 18 là Hùng Duệ Vương đánh giặc nên rất được yêu mến và phong chức cao.

Song kể từ sau đời cụ tổ Ma Khê, họ Ma đã lui về ở ẩn, làm ruộng. Phải đến đời thứ 43 của dòng họ Ma mới xuất hiện Ma Xuân Trường (930 – 966) một lần nữa làm dòng họ rạng danh, được gọi là Ma Tộc Thần Tướng. Hiện tại làng Trù Mật, Phú Thọ vẫn còn ngôi đền thờ Ma Xuân Trường.

Bệ thờ của Ma Tộc Thần Tướng - Ma Xuân Trường ở đền Trù Mật. (Ảnh: Báo Phú Thọ)

Dưới thời Hùng Duệ Vương, cụ tổ Ma Khê còn là 1 trong 4 vị tướng quốc nổi tiếng bên cạnh Cao Sơn, Quý Minh và Nguyễn Tuấn. Song theo ông Bảo, do dòng họ Nguyễn và dòng họ Cao chưa tìm thấy ngọc phả nên trên danh nghĩa, dòng họ Ma vẫn được ghi nhận là dòng họ lâu đời nhất Việt Nam.

"Sau nhiều nghiên cứu và trải qua các cuộc hội thảo được thẩm định bởi nhiều nhà sử học nổi tiếng trong nước đã công bố thì đến năm 2015, nếu như không có dòng họ nào tìm được ngọc phả, dòng họ Ma là dòng họ duy nhất được công nhận là đã tồn tại từ thời vua Hùng. Đây là một vinh dự lớn cho dòng họ Ma ở Việt Nam." – ông Bảo tự hào nói.

79 đời dòng họ Ma

Báo Dân Trí đưa tin, kể từ tộc trưởng đầu tiên là Ma Khê thì đến đời ông Ma Ngọc Bảo là tộc trưởng thứ 77. Người trẻ nhất trong ngọc phả là cháu đích tôn của ông Bảo, thuộc về đời thứ 79.

Thanh đao của dòng họ Ma (trái) và biển hiệu đền Trù Mật. (Ảnh: Người Đưa Tin)

Cụ Ma Văn Thực (1917 – 2004), cha của ông Bảo được cụ thân sinh là Ma Văn Thị (1878 – 1950) giao cho giữ tộc phả và hàng năm lo việc giỗ chạp tổ tiên. Mặc dù vậy, qua thời chiến tranh, bản gốc của gia phả đã bị hủy hoặc thất lạc nhưng cụ Ma Văn Thực đã kịp chuyển sang bản chữ quốc ngữ. Sau này, ông Bảo liền sao chép gia phả thành nhiều bản để gửi cho chi nhánh dòng họ cùng cất giữ.

Liên quan đến dòng họ Ma và cụ tổ Ma Khê có từ thời vua Hùng thuộc về dạng truyền thuyết, nhà sử học Đào Duy Anh đã gọi đó là “truyền thuyết khuyết sử” (khuyết thiếu trong lịch sử). Mặc dù vậy, đây vẫn là những điều vô cùng thiêng liêng và là niềm tự hào của con cháu dòng họ Ma.

Rất nhiều hiện vật lịch sử của dòng họ Ma còn lưu giữ tại đền thờ Trù Mật. (Ảnh: Báo Phú Thọ)

Theo lời ông Bảo, vì dòng họ Ma rất đông, sinh sống ở nhiều nơi nên từ năm 1902 đã chia nhỏ thành 3 nhóm để tiện bề sinh hoạt, cúng tổ tiên. Nhóm trưởng giữ ngọc phả dòng họ; nhóm thứ 2 giữ thanh đao thờ và nhóm thứ 3 giữ ngựa gỗ thờ của tổ. Ngoại trừ ngựa gỗ đã thất lạc thì ngọc phả và thanh đao đều đang được lưu giữ tại đền Trù Mật.

Những cuốn tư liệu quan trọng về dòng họ Ma hiện nay đều đã nhuốm màu thời gian, mang đến cảm giác chỉ cần chạm nhẹ vào là sẽ vỡ vụn. Vì vậy, với những gì là lịch sử, là ngọc phả còn sót lại đều được người của dòng họ vô cùng nâng niu, trân trọng.

Nguyễn Lê - Theo YAN - Thể Thao & Văn Hóa