Đề cao tín ngưỡng thờ Quốc tổ Hùng Vương và thờ cúng tổ tiên

Quốc tổ Hùng Vương là vị Tổ duy nhứt của các dòng họ Việt Nam. Các vua Hùng có công dựng nước, ta đã rõ. Ý nghĩa của việc thờ Quốc tổ nầy, xin  nói thêm: Nước Văn Lang là chính thể đầu tiên của nền tự chủ, là biểu tượng tiêu biểu của sự đoàn kết thống nhứt, của giá trị độc lập, tự chủ đầu tiên và cao đẹp của dân tộc Việt Nam.

Đền Thượng ở trên đỉnh núi Hùng. Tương truyền rằng thời Hùng Vương, Vua Hùng thường lên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh để tiến hành nghi lễ tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp thờ trời đất, thờ thần lúa, cầu mong mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, nhân khang vật thịnh

Đi liền với nó là tính ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ những người đã quá vãng, đi trước của dòng họ chúng ta. Đó là những bậc thỉ tổ, tị tổ, những bậc tiền bối của ta, và ta là hậu duệ của họ. Tính ngưỡng thờ cúng tổ tiên, xuất phát từ nhận thức: “chết cũng như còn”, hoặc “chết là thể phách, còn là tinh anh” (Nguyễn Du).

UNESCO Quốt tế cũng đã nhìn nhận và công bố quốc tế, giá trị tinh thần của việc thờ cúng độc đáo nầy, trong năm 2012.

Mục tiêu của tính ngưỡng thờ cúng tổ tiên là gì?: Quốc gia, dân tộc muốn có một nền văn hóa trường tồn, thì phải chọn cho mình một tính ngưỡng, dù quốc gia đó lấy chủ nghĩa cọng sản như Việt Nam ta làm mục tiêu. Tính ngưỡng là sự tinh tưởng vào ý chí, sức mạnh và lý tưởng vương tới của dân tộc: chính dân tộc ta tinh tưởng vào sự sống và chết gắn liền nhau như vậy, song ta chưa giải thích rõ được bây giờ. Chúng ta chọn hòa bình,  từ bi hỉ xả,  chúng ta cũng lọc từ trong cái giá trị của “trung hiếu tiết nghĩa”, trong vị tha, bác ái, làm mục tiêu bao dung của ta, song giá trị tinh thần cao nhứt, tiêu biểu nhứt, tốt đẹp nhứt của ta, từ  khi có Đảng tới nay mãi là: Độc lập – Tự do, mà sau nầy, Bác Hồ đã tuyên ngôn, đã nói và miêu tả thành câu chữ rõ ràng: “Không có gì quí hơn Độc lập – Tự do”!.

Yêu cầu của việc thờ cúng nầy là để thỏa mản long dân, đây là cái quí giá nhứt trong tinh thần của nhân dân, đồng thời cũng là tập tục, là văn hóa tốt đẹp của nhân dân. Tính ngưỡng thờ cúng tổ tiên, như vậy là cái có trước các tinh ngưỡng tôn giáo khác, cái lâu dài, quảng đại, bao dung hơn cả và là nội dung  đặc sắc hơn cả.. 

Nước ta, hiện có 9121 xã, mỗi xã có độ ít nhứt 25 chi họ, thì ta cũng có hơn 200 ngàn chi họ. Ở thành phố Hồ Chí Minh, theo thông báo của Cục Thống Kê thành phố, có 356 dòng họ. với các gia đình hiện hửu. Mỗi gia đình là mỗi gia đường – tức nơi thờ phụng tổ tiên, thì sự tồn tại của việc thiêng liêng nầy vẫn là cái nền móng đạo đức sáng rực, đang chi phối  cuộc sống chúng ta, nó diển ra quanh năm, qua các lễ thức: quan – hôn – tang – tế và nó còn tiếp nối mãi về sau.

Xây dựng dòng họ văn hóa: Một thiết chế văn hóa dòng họ đã được định hình từ lâu; trên có đền Quốc tổ, dưới có từ đường, gia đường. Phải xây dựng dòng họ văn hóa với các tiêu chí đúng đắn, chắc lọc từ truyền thống thờ phụng, đưa vào cái tiêu chí, mẫu đạt sự trang nghiêm, không phô trương. Bắt đầu và trên hết là thờ Quốc tổ Hùng Vương. Cả nước, theo con số báo chí nêu,có 1400 hơn đền Quốc tổ. Ở thành phố Hồ Chí Minh đã có 3 đền: Đền Hùng ở quận 9, đền Hùng trong Thảo Cầm Viên đã có từ trước và đền Hùng ở Công viên Va9n hóa Tao Đàn. Như thế, việc thờ Quốc tổ không phải là “độc quyền”, đây là một cách xử sự đúng của ta.

Phải bày trí bàn thờ theo qui chuẩn, lấy sự trang nghiêm và không phô trương làm chuẩn. Đền Hùng ở Tao Đàn, trước đây, bàn thờ bày vẻ rất nhiêu khê, nay là đã theo qui chế trang nghiêm, tinh, chấp nhân được.

Phải mời, tiếp đón để khách vào cúng bái với lễ nghi nghiêm túc. Đây là hoạt động quần chúng của bất kỳ cơ quan văn hóa nào. Người giữ đền, phải có hiểu biết khoa học về các vua Hùng. Công ty Công viên và Cây xanh thành phố, cần sự tham mưu, giúp sức của ngành chức năng, để việc thờ phụng nầy diễn 4ra đúng cách, tốt đẹp.

Ở mỗi gia đình, các chi họ ta đã có những phấn đấu không ngừng trong việc thờ cúng tổ tiên. Bàn thờ gia tiên, đật nơi ngự tri nhứt trong nhà, trên bàn thờ, thường bày trí thành tam sự, ngũ sự, hoặc thất sự. có nơi có bản chữ ghi “Cửu huyền thất tổ” bên trên cùng. Các bàn thờ gia tiên, ngày nay nên them hai chũ ‘Quốc tổ”. 

Các Ban liên lạc dòng họ thành phố, các đơn vị nghiên cứu gia phả, các cơ quan văn hóa, nên chọn các đền thờ Quốc tổ đã có làm nơi thờ cúng cho dòng họ, cơ quan mình, thường lui tới tưởng niệm, tạo ra nét đẹp cho một thành phố văn minh.

QUỐC TỔ THIÊNG LIÊNG,

DÒNG HỌ VĨNH TRUYỀN,

GIA ĐÌNH HẠNH PHÚC.

VÕ NGỌC AN

(Giám đốc TT NC&THGP TP.HCM)

(gp: 8-5-2013)