Người phụ nữ trong văn hóa dựng nước và giữ nước ở Việt Nam

Tham luận của Sơn Thanh Bình - Sinh viên Đại học khoa học xã hội và nhân văn - ĐHQG TP.HCM - viết cho hội thảo “Di sản mẹ Âu Cơ với truyền thống giáo dục gia đình, nối truyền và bảo tồn văn hóa dân tộc” tổ chức lúc 8h30 sáng 28/4/2023 tại hội trường Đại học KHXH&NV TP.HCM.    

1. Ý nghĩa

Người phụ nữ luôn đóng vai trò quan trọng trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam. Trong truyền thống văn hóa Việt Nam, người phụ nữ được coi là trụ cột của gia đình và xã hội, có nhiều đức tính như hiếu thảo, khéo léo, sáng suốt, chịu khó và kiên trì. Những đức tính này giúp người phụ nữ trở thành người giữ gìn và bảo vệ gia đình, cộng đồng và quốc gia.

Trong lịch sử Việt Nam, nhiều người phụ nữ đã có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Những người phụ nữ như Nguyễn Thị Minh Khai, Lê Thị Định, Đặng Thùy Trâm và nhiều người khác đã hy sinh cả tính mạng để chiến đấu cho độc lập và tự do cho Việt Nam.Ngoài ra, người phụ nữ còn đóng vai trò quan trọng trong việc truyền thống và bảo tồn văn hoá Việt Nam. Họ giữ gìn và truyền dạy những giá trị văn hoá, truyền thống, phong tục, tập quán và đạo đức cho thế hệ sau. Họ cũng thường đảm nhận vai trò chính trong các lễ hội, nghi lễ và các hoạt động văn hóa khác, giữ cho những giá trị này được truyền tải và duy trì qua các thế hệ. 

Tất nhiên người phụ nữ đóng vai trò rất quan trọng trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam. Họ giữ gìn và bảo vệ gia đình, cộng đồng và quốc gia, đóng góp to lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, và giữ gìn và truyền thống và bảo tồn văn hoá Việt Nam. Đi đôi với những ý nghĩa quan trọng thì trong mỗi chúng ta có thể thấy được tầm quan trọng của người phụ nữ Việt Nam là rất to lớn.

Từ đó có thể thấy được tính cấp thiết của người phụ nữ Việt Nam trong văn hoá dựng nước và giữ nước vì những lí do sau đây:

- Người phụ nữ chiếm nửa dân số Việt Nam và đóng góp một phần lớn vào sự phát triển của đất nước.

- Người phụ nữ là những người chịu trách nhiệm chính trong việc nuôi dạy và giáo dục trẻ em, góp phần xây dựng một tương lai tốt đẹp cho đất nước.

- Người phụ nữ có khả năng tương tác và thấu hiểu vấn đề nhân quyền và xã hội, có thể đóng góp ý kiến và giải quyết những vấn đề khó khăn trong xã hội.

- Người phụ nữ có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau và góp phần tạo ra sự phát triển kinh tế cho đất nước.

- Người phụ nữ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, một vấn đề ngày càng cấp thiết tại Việt Nam.

Vì vậy, sự tham gia và đóng góp của người phụ nữ trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam là cần thiết và cấp thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

2. Tầm quan trọng

Các bà mẹ, chị em phụ nữ Việt Nam không chỉ là người giữ lửa cho gia đình, mà còn là những chiến sỹ trong cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước và xây dựng đất nước, càng thể hiện rõ qua từng giai đoạn, có thể thấy trong lịch sử, các nữ tướng như Hậu Lê, Âu Cơ, Trưng Trắc, Trưng Nhị, Ba Triệu và Lý Thị Tố nổi tiếng vì những chiến công anh dũng trong việc bảo vệ đất nước.

Đồng thời trong quá trình xây dựng và giữ vững độc lập, tự do và thống nhất đất nước, phụ nữ Việt Nam đã đóng góp rất nhiều. Họ đã chịu đựng nhiều khó khăn, đặc biệt là trong thời kỳ chiến tranh, để bảo vệ gia đình và cộng đồng. Nhiều người phụ nữ đã hy sinh mạng sống của mình để bảo vệ đất nước và dân tộc. Có thể nói họ là những người giữ gìn và truyền lại những giá trị văn hoá truyền thống của đất nước cho thế hệ sau.

Họ cũng là những người chăm sóc gia đình và giáo dục con cái, đảm bảo cho tương lai của đất nước. Ngoài ra, người phụ nữ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và giáo dục con cái, giữ gìn truyền thống và giá trị văn hóa của dân tộc. Họ có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì các nét văn hóa truyền thống của Việt Nam, như bao gồm cả việc duy trì và truyền lại các phong tục tập quán và các thực phẩm truyền thống.

Hơn nữa, trong thời đại hiện đại, người phụ nữ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong xây dựng đất nước. Họ tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, giáo dục và văn hóa, đóng góp tích cực vào sự phát triển của xã hội và đất nước. Nhiều phụ nữ Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau, từ kinh tế đến khoa học và công nghệ. Cùng với tầm quan trọng như thế thì có thể khái quát lại thành các ưu điểm như sau đối với người phụ nữ trong vai trò dựng nước và giữ nước ở nước ta

2.1. Ưu điểm

- Về ưu điểm, có thể nói chung về tất cả những người phụ nữ trên thế giới là rất đáng khâm phục, nhưng người phụ nữ Việt Nam trong vai trò dựng nước và giữ nước lại càng được tô đậm nét, in sâu trong tâm trí của những người con, người chồng, và đối xã hội hiện nay. Một số ưu điểm điển hình:

+ Tình yêu và lòng trung thành với quê hương: Phụ nữ Việt Nam có tình yêu và lòng trung thành đối với quê hương, đất nước và dân tộc. Họ hiểu rằng, việc giữ gìn và bảo vệ đất nước là trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam.

+ Tinh thần đoàn kết: Phụ nữ Việt Nam có tinh thần đoàn kết và sẵn sàng chung tay xây dựng đất nước. Họ biết cách giúp đỡ lẫn nhau, tạo ra một tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

+ Sự kiên trì và bền bỉ: Phụ nữ Việt Nam có tính kiên trì và bền bỉ, đặc biệt khi đối mặt với khó khăn và thách thức. Họ sẵn sàng vượt qua những thử thách để đạt được mục tiêu và góp phần vào sự phát triển của đất nước.

+ Sự thông minh và năng động: Phụ nữ Việt Nam có sự thông minh và năng động. Họ thường có khả năng tổ chức và quản lý công việc tốt, đồng thời sáng tạo và đưa ra những ý tưởng mới để giúp cho công việc được thực hiện hiệu quả hơn.

+ Tình cảm và nhân ái: Phụ nữ Việt Nam có tình cảm và nhân ái đối với mọi người trong xã hội. Họ biết cách chia sẻ, giúp đỡ những người xung quanh và tạo ra một môi trường sống tốt đẹp hơn.

2.2. Nhược điểm

- Đi đôi với những ưu điểm một phần do tác động từ xã hội thời phong kiến, thì cũng kéo theo những nhược điểm, nói chính xác là sự thiệt thòi của người phụ nữ trong xã hội cũ. Trong xã hội mới thì sự thiệt thòi vẫn không tránh khỏi, nhưng chỉ ở dạng len lói. Có thể thấy những thiệt thòi ấy trong vai trò của người phụ nữ được tổng hợp như sau: 

+ Định kiến về vai trò của phụ nữ: Trong nhiều trường hợp, người phụ nữ vẫn bị coi là những người yếu đuối và không thể đóng góp nhiều vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Điều này làm giảm động lực của họ và ảnh hưởng đến khả năng tham gia vào các hoạt động dân chủ và chính trị.

+ Hạn chế trong việc tiếp cận tri thức và giáo dục: Trong quá khứ, phụ nữ Việt Nam đã gặp nhiều rào cản trong việc tiếp cận giáo dục và tri thức. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, có nhiều cải tiến trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, vẫn còn một số phụ nữ vẫn không được hưởng đầy đủ quyền lợi giáo dục và tri thức.

+ Khó khăn trong việc tham gia vào các hoạt động kinh tế và chính trị: Vì những định kiến truyền thống về vai trò của phụ nữ, họ thường gặp nhiều khó khăn khi tham gia vào các hoạt động kinh tế và chính trị của đất nước. Họ thường không được đánh giá bằng những tiêu chuẩn công bằng và không được trả công tương xứng với nỗ lực của mình.

+ Tình trạng bạo lực gia đình và đối xử bất công: Bạo lực gia đình và đối xử bất công với phụ nữ vẫn là một vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam. Điều này ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của người phụ nữ và cũng làm giảm sự tự tin và khả năng tham gia của họ vào các hoạt động cộng đồng và chính trị.

2.3. Giải pháp

- Từ đó chúng ta hay nói theo ý kiến riêng của mình thì cần đề ra những biện pháp phù hợp với người phụ nữ thời bấy giờ. Những nhược điểm của người phụ nữ trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam có thể bao gồm những vấn đề như định kiến giới tính, thiếu sự tham gia của phụ nữ trong các hoạt động xã hội và chính trị, sự thiếu thông tin và giáo dục về vấn đề môi trường và tài nguyên nước. Dưới đây là một số giải pháp để giải quyết những nhược điểm này:

+ Nâng cao nhận thức về giới tính và giáo dục về giới tính: Cần có sự phối hợp giữa các tổ chức và các trường học để đưa ra các khóa đào tạo về giới tính, để giúp phụ nữ nhận thức được về quyền lợi của mình và giúp loại bỏ các định kiến về giới tính.

+ Tăng cường vai trò và sự tham gia của phụ nữ trong các hoạt động xã hội và chính trị: Cần đưa ra các chính sách và giải pháp để tăng cường vai trò của phụ nữ trong các hoạt động xã hội và chính trị, từ đó giúp phụ nữ có giọng nói và quyền lực trong việc đưa ra các quyết định liên quan đến môi trường và tài nguyên nước.

+ Cung cấp thông tin và giáo dục về môi trường và tài nguyên nước: Cần đưa ra các chương trình giáo dục về môi trường và tài nguyên nước, đặc biệt là tại các khu vực có nguồn nước bị ô nhiễm và thiếu nước. Các chương trình này cần được thiết kế để phù hợp với nhu cầu của phụ nữ, bao gồm cả những người không biết đọc và viết.

+ Khuyến khích phụ nữ tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và tài nguyên nước: Cần tạo ra các cơ hội để phụ nữ tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và tài nguyên nước, bao gồm cả việc đưa ra các chương trình tình nguyện và các dự án bảo vệ môi trường để phụ nữ có thể tham gia.

+ Tạo ra các chính sách hỗ trợ cho phụ nữ: Cần đưa ra các chính sách hỗ trợ cho phụ nữ nhằm giúp họ

Cùng với những giải pháp nhất định thì hiện nay vai trò của phụ nữa ngày càng được củng phố, phát huy và thể hiện ở nhiều lĩnh vực

3. Kết quả đạt được

Trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam, người phụ nữ đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của đất nước. Các đóng góp của phụ nữ được thể hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:

3.1 Giáo dục và văn hóa: Phụ nữ Việt Nam đã đóng góp rất nhiều cho giáo dục và văn hóa của đất nước. Họ đã tham gia vào các hoạt động giáo dục và giảng dạy cho trẻ em, giúp đỡ những người nghèo khó và giúp đỡ những người bệnh tật.

3.2 Nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ: Phụ nữ Việt Nam đã chơi một vai trò quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ. Họ đã trồng cây trồng trọt, chăm sóc động vật và sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như vải, đồ gốm sứ,...

3.3 Kinh tế và chính trị: Phụ nữ Việt Nam đã tham gia vào các hoạt động kinh tế và chính trị, đóng góp vào việc phát triển kinh tế và xã hội. Họ đã tham gia vào các hoạt động kinh doanh, sản xuất và bảo vệ môi trường.

3.4 Văn hoá và thể thao: Phụ nữ Việt Nam đã đóng góp vào các hoạt động văn hoá và thể thao, giúp phát triển văn hóa và thể dục thể thao. Họ đã tham gia vào các hoạt động diễn xuất, hát, múa và thể thao.

3.5 Xã hội và y tế: Phụ nữ Việt Nam đã đóng góp vào các hoạt động xã hội và y tế, giúp đỡ những người nghèo khó và bệnh tật. Họ đã tham gia vào các hoạt động từ thiện, tổ chức các chương trình đoàn tụ và giúp đỡ các bệnh nhân.

Người phụ nữ Việt Nam đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của đất nước trong văn hoá dựng nước và giữ nước. Các đóng góp của họ đã giúp nâng cao đời sống của người dân, phát triển kinh tế và xã hội. Cùng với đó là những kinh nghiệm được rút ra từ nhiều thế kỉ:

- Tinh thần tự lực: Người phụ nữ trong văn hoá Việt Nam thường được coi là trụ cột của gia đình, và do đó họ phải có tinh thần tự lực để giữ cho gia đình cùng với đất nước bình an và ổn định.

- Sự đoàn kết: Người phụ nữ Việt Nam luôn tin rằng sự đoàn kết và tình cảm giữa mọi người là rất quan trọng. Đó là lý do tại sao họ luôn sẵn sàng giúp đỡ nhau trong mọi hoàn cảnh, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn như chiến tranh hoặc thiên tai.

- Khả năng chịu đựng: Người phụ nữ Việt Nam thường có khả năng chịu đựng cao, đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn. Họ có thể làm việc cật lực để giúp đỡ gia đình và đất nước của mình, và luôn hy vọng vào tương lai tươi.

- Tình yêu và tôn trọng đất nước: Người phụ nữ Việt Nam có tình yêu sâu sắc và tôn trọng đất nước của mình. Họ biết rằng đất nước Việt Nam là một phần của danh dự và tính cách của họ, và luôn tự hào về nó.

Những kinh nghiệm và bài học trên là những giá trị văn hoá quý giá của người phụ nữ trong việc dựng nước và giữ nước ở Việt Nam, và chúng cũng có thể được áp dụng để giúp xây dựng và giữ gìn hòa bình và thịnh vượng cho bất kỳ quốc gia nào. Đặc biệt là ở Việt Nam thì vai trò của người phụ nữ ngày càng được nâng cao.

4. Phương hướng trong tương lai

Việc xác định phương hướng sắp tới của người phụ nữ Việt Nam trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam là rất phức tạp và không thể nói rõ ràng một cách chính xác. Tuy nhiên, có thể nêu ra một số xu hướng và dấu hiệu cho thấy những thay đổi và phát triển trong vai trò của người phụ nữ Việt Nam trong việc dựng nước và giữ nước tại Việt Nam.

Sự gia tăng đáng kể của số lượng phụ nữ tham gia vào các lĩnh vực xã hội, kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục ở Việt Nam. Điều này cho thấy sự thay đổi trong tư duy và quan niệm về vai trò và đóng góp của phụ nữ trong sự phát triển của đất nước.

Sự phát triển của các tổ chức và hội nghị của phụ nữ, nhằm nâng cao vị trí và quyền lợi của phụ nữ trong các lĩnh vực trên.

Sự quan tâm của chính phủ đến các vấn đề liên quan đến phụ nữ, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và sức khỏe.

Sự phát triển của các chương trình giáo dục và đào tạo cho phụ nữ, nhằm nâng cao năng lực và kỹ năng cần thiết để tham gia vào các hoạt động xã hội, kinh tế, chính trị và văn hóa.

Sự chú trọng vào vấn đề giới và phát triển bền vững, nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến phụ nữ và giúp phụ nữ tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Từ đó có thể thấy rằng người phụ nữ Việt Nam đang có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển của đất nước và được quan tâm đến rất nhiều từ các tổ chức và chính phủ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức và vấn đề cần giải quyết để nâng cao vai trò và đóng góp của phụ nữ trong việc dựng nước và giữ nước tại Việt Nam.

Kết luận 

Phụ nữ luôn đóng vai trò quan trọng trong văn hoá dựng nước và giữ nước ở Việt Nam. Trong lịch sử, phụ nữ Việt Nam đã tham gia và đóng góp không nhỏ trong các cuộc kháng chiến chống lại các thế lực xâm lược. Họ đã làm việc cật lực để giúp đỡ các chiến sĩ, cung cấp nguồn lực cần thiết và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sinh hoạt hàng ngày của gia đình.

Ngoài ra, phụ nữ Việt Nam cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển văn hoá truyền thống của đất nước. Họ giữ gìn và truyền dạy các giá trị văn hóa, đạo đức, tình cảm gia đình cho thế hệ sau. Nhiều truyền thống và tập tục Việt Nam cũng được tạo ra và phát triển nhờ sự đóng góp của phụ nữ.

Đặc biệt, trong những năm qua, phụ nữ Việt Nam đã có những đóng góp đáng kể trong việc phát triển kinh tế và xã hội của đất nước. Họ đã tham gia vào mọi lĩnh vực đời sống, từ nông nghiệp đến công nghiệp, từ giáo dục đến chính trị. Nhiều phụ nữ đã trở thành những nhà lãnh đạo thành công trong các lĩnh vực này.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số vấn đề về bình đẳng giới tính tại Việt Nam, đặc biệt là về tình trạng phân biệt đối xử giữa nam và nữ trong công việc và cuộc sống. Vì vậy, cần có sự đổi mới trong tư tưởng và hành động để thúc đẩy sự bình đẳng giới tính và phát triển năng lực của phụ nữ Việt Nam.

Tóm lại, phụ nữ Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong văn hoá dựng nước và dữ nước của đất nước. Họ là những người giữ gìn và truyền dạy các giá trị văn hóa, tham gia vào các lĩnh vực đời sống và đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Phan Khôi (2017), Vấn đề phụ nữ ở nước ta, NXB Phụ Nữ.

2. Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Việt Nam (2021), Phụ nữ Việt Nam - Những khoảnh khắc, NXB Phụ Nữ Việt Nam.

SƠN THANH BÌNH